In dit rubriekje lees je kort & krachtig een mooi feitje over hout.
Nog eens 20 antwoorden op vragen over de milieuvriendelijkheid van hout, volgend op de eerder gepubliceerde waarheid hierover. Want het milieu en het klimaat houdt de gemoederen in de wereld meer dan ooit bezig. En in dat licht is er voor de keuze van hout als bouwmateriaal veel te zeggen.
Om de milieuclaim te staven hebben we deze waarheid in de vorm van 40 vragen en antwoorden geformuleerd, waarvan je de laatste 20 hieronder vindt. Alle antwoorden zijn kort en bondig, maar voor meer info kan je altijd contact opnemen met SHR en/of SKH.
(de antwoorden op de eerste 20 vragen vindt je hier)
21. Kunnen duurzaam beheerde bossen wel voldoende hout leveren?
Als een duurzaam beheerd bos wordt gezien als bos dat door houtoogst niet verandert, dan is het antwoord ja, want veel bossen zijn aangelegd voor houtproductiedoeleinden en functioneren al eeuwen als zodanig.
22. Welke houtvraag uit de bouw kunnen we verwachten en kunnen bossen dit leveren?
Wanneer in de EU 30% van de huizen in hout gebouwd zouden worden, dan zou er 15 miljoen m³ extra hout nodig kunnen zijn. Deze hoeveelheid is slechts een fractie van de huidige jaarlijkse Europese bosaangroei (ca. 800 miljoen m³, waarvan er nu jaarlijks ca. een derde niet geoogst wordt).
23. Moeten producten van hout ten minste even lang meegaan als de leeftijd van de hiervoor gekapte boom?
Nee, want door oogst verandert een duurzaam beheerd bos als geheel niet en het levert toch een continue houtstroom op.
24. Moeten producten uit tropisch hout ten minste even lang meegaan als de levensjaren van de hiervoor gekapte boom?
Nee, want dat kan ook niet als het hout uit primair bos komt. Wel wordt duurzaam beheerd tropisch bos met houtproductie gezien als een goede manier om het bos te beschermen. Hierbij verandert het bos echter wel, vooral in leeftijdsopbouw. De in de eerste cyclus geoogste bomen kunnen oud zijn (> 100 jaar) en zo lang gaan houten producten bijna nooit mee.
25. Wat betekenen klimaat-robuustere bossen voor houtgebruik?
Dit betekent een andere samenstelling van boomsoorten in het bos over 50-70 jaar, maar mogelijk ook al eerder. Op termijn worden dus andere houtsoorten geoogst. De houtindustrie zou hier de komende jaren op moeten voorsorteren.
26. Is hout een gemakkelijk bouwmateriaal?
Hout is een toegankelijk bouwmateriaal, makkelijk verkrijgbaar en makkelijk verwerkbaar. Hierdoor voelen velen zich ten onrechte expert en dit leidt vaak tot schades.
27. Is hout een moeilijk bouwmateriaal?
Ja, dat is het zeker. Het is variabel door de vele soorten en kwaliteiten die er zijn. Het is biologisch afbreekbaar, het rot dus. Verder neemt het makkelijk vocht of water op waardoor het niet vormstabiel is en de sterkte-eigenschappen zijn afhankelijk van de vezelrichting. Ondanks dit alles kan met hout duurzaam gebouwd worden wanneer het ontwerp en de uitvoering op hout worden aangepast.
28. Hebben vochtgevoeligheid en biologische afbreekbaarheid ook voordelen voor de grondstof hout?
Biologische afbreekbaarheid maakt dat hout volledig circulair kan zijn en dit proces kan gecontroleerd worden door vochtbelasting te beperken, maar wel toe te laten. Juist vochtbuffering en isolerend vermogen van hout geven een aangenaam binnenklimaat.
29. Is het een probleem dat hout als bouwmateriaal eigenlijk ook een brandstof is?
Dat hout kan branden kan voor sommige toepassingen een probleem zijn. De branduitbreiding is echter goed voorspelbaar, zodat berekend kan worden welke ontwerpen en uitvoering voldoen aan brandeisen. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om het gewicht, voorkomen van kieren en om de toegepaste dimensies. Hout kan ook meer brandvertragend worden gemaakt maar dat leidt tot meer milieubelasting.
30. Verbranden van hout, is dat erg?
Wel als dat ongecontroleerd gebeurt, maar het is prima om houtafval in de industrie onder industriële omstandigheden om te zetten naar energieopwekking.
(Tekst gaat verder onder afbeelding)
"Hout is een toegankelijk bouwmateriaal, makkelijk verkrijgbaar en makkelijk verwerkbaar. Hierdoor voelen velen zich ten onrechte expert en dit leidt vaak tot schades."
31. Kun je alles van hout maken?
Nee, hout kent zijn beperkingen. Voor grote maatvaste constructies met hoge belastingen zijn andere grondstoffen meer geschikt. Maar er blijven veel toepassingen over voor massief of geoptimaliseerd hout.
32. Waar moet duurzaam geproduceerde hout vandaan komen?
Bij voorkeur uit Nederland of Europa, omdat zo de transportweg zo kort mogelijk is. Langere transportwegen zijn er voor hout uit andere continenten met gevraagde specifieke eigenschappen die anders zijn dan het Europese hout kan leveren. Efficiënt houtgebruik is specifiek van toepassing op dit intercontinentale hout.
33. Kan CO2 effectief in hout worden opgeslagen?
Ja, via een structurele vergroting van de houten gebouwde omgeving.
34. Wat is de bijdrage van de bossen en het houtgebruik aan de verlaging van atmosferische CO2?
Vastlegging in boven- en ondergrondse bosbiomassa en door bosuitbreiding. Vastlegging in hout is beperkt, maar bouwen met hout kan emissies voorkomen die ontstaan bij gebruik van grondstoffen zoals staal, beton en kunststof.
35. Landgebruik is onderdeel van een milieu-impactberekening, werkt dat wel voor hout?
Niet echt, want vanuit productieoogpunt is het belastend doordat de houtproducent – het bos – een groot oppervlakte beslaat. Ter vergelijking: delflocaties voor bijvoorbeeld staal of beton zijn beperkter. Het bos levert echter ook allerlei milieudiensten op die (nog) niet verdisconteerd worden.
36. Is het milieubelastend om hout als verbruiksproduct in te zetten?
Nee, dit is goed indien dit het gebruik van eindige en vervuilende grondstoffen zoals plastic voorkomt.
37. Is het cascaderen goed voor houtgebruik?
Als doel niet, want het kan vervuiling met zich meebrengen. Maar hergebruik leidt wel tot efficiënter houtgebruik. Cascaderen kan alleen bij biobased grondstoffen, want voor eindige grondstoffen is opwerking tot het oorspronkelijke materiaal de enige circulaire manier. (zie ook houten waarheid #11).
38. Bestaat er efficiënt bos- en houtgebruik?
Nee, maar dat hoeft ook niet want het achterlaten van stam- en takhout in het bos en vooral dan met bast, laat noodzakelijke mineralen in het bos achter.
39. Zijn er nog stappen te maken voor efficiënter houtgebruik?
Het lijkt dat hier nog veel te winnen is. Het rendement van stam naar plank kan 30-50% zijn, en van plank naar product (bijvoorbeeld kozijn) kan nog eens 50% zijn. Driekwart van het stamhout is dus afval maar kan ook weer als basis genomen worden voor gelijmd hout, plaatmaterialen, vezeltoepassingen en als energiehout.
40. Als hout het milieuvriendelijkste bouwmateriaal is, moeten we dan zoveel mogelijk hout gebruiken?
Nee, we kunnen ook eindige en vervuilende grondstoffen gebruiken als we deze maar volledig circulair (alles inzamelen en opwerken) en efficiënt gebruiken, maar dat is zeker nu nog niet het geval. Voor hout geldt dat het per definitie circulair is. Maar realiseer je dat de meeste winst ligt in de grondstoffen die niet gewonnen hoeven te worden.
11. Waarom worden de milieuvriendelijke biobased materialen, zoals hout, te weinig in de bouw gebruikt?
De hogere prijs, de onbekendheid binnen de bouwsector en bij architecten, maar ook het weinig herkennen of erkennen van de milieuvriendelijkheid van deze materialen. Dit laatste komt ook doordat dit te onduidelijk uit
Dit is de halve waarheid over de milievriendelijkheid van hout. De andere helft vindt je HIER.
Meer informatie? Klik op onderstaande bronvermelding(en) of stuur ons een mailtje.
© Foto’s: Unsplash
